Ustalanie opłaty adiacenckiej z tytułu podziału nieruchomości oraz scalania i podziału nieruchomości w praktyce, orzecznictwie i stanowiskach organów kontroli

1. Wprowadzenie:
• podstawowe informacje o opłacie adiacenckiej.
• Jakie jest uzasadnienie systemowe dla ustalenia opłaty adiacenckiej w przypadku podziału nieruchomości?
• Jakich zapisów i postanowień nie powinna zawierać uchwała w sprawie opłat adiacenckich. Granice kompetencji rady w zakresie kształtowania prawa miejscowego dotyczącego opłat.
• Czy rada gminy może różnicować stawki opłaty adiacenckiej dla określonych typów nieruchomości?
• Czy stawka procentowa opłaty adiacenckiej może być uznana za zbyt niską?
2. Opłata adiacencka związana z podziałem oraz scaleniem i podziałem nieruchomości – zagadnienia konstrukcyjne
• Przesłanki ustalenia opłaty adiacenckiej – szczegółowe omówienie w oparciu o aktualne orzecznictwo.
• Wyłączenie z naliczenia opłat nieruchomości rolnych i leśnych – omówienie praktycznego stosowania przepisów oraz aktualnego orzecznictwa.
• Mieszany sposób wykorzystywania nieruchomości (częściowo rolny lub leśny) – konsekwencje w zakresie naliczenia opłat adiacenckich.
• Czy w przypadku podziału nieruchomości gminnej powstaje obowiązek ustalenia opłaty adiacenckiej?
• Podział nieruchomości na wniosek właściciela/użytkownika wieczystego oraz podział nieruchomości w wyniku orzeczenia sądu. Omówienie formalnych podstaw wszczęcia postępowania oraz dokumentów źródłowych do porównania wartości.
• Jaki tryb i podstawa prawna podziału nieruchomości wyłącza dopuszczalność ustalenia opłaty adiacenckiej?
• Ustalenie stanu nieruchomości przed podziałem i po podziale jako podstawa porównania wartości – omówienie aktualnego orzecznictwa sądów administracyjnych
• Wydzielenie w wyniku podziałki gruntu pod drogę publiczną lub poszerzenie takiej drogi – konsekwencje prawne dla właściciela nieruchomości, organu prowadzącego postępowanie oraz właściwej gminy.
• Rozliczenie ustalonej opłat poprzez przeniesienie na gminę własności działki wyodrębnionej w wyniku podziału – omówienie trybu współdziałania z właścicielem zobowiązanym do uiszczenia opłaty.
3. Postępowanie w przedmiocie ustalenia oraz egzekucja naliczonych opłat adiacenckich z tytułu podziału oraz scalania i podziału
• Termin na wszczęcie postępowania oraz wydanie decyzji ustalającej opłatę w aktualnym stanie prawnym.
• Rozkładanie na raty opłat adiacenckich – zasady działania organu, formy zabezpieczeń wierzytelności oraz zasady wyliczania oprocentowania rat.
• Ustalanie terminu płatności opłaty adiacenckiej, naliczanie odsetek za zwłokę oraz problematyka umarzania, odraczania i rozkładania na raty.
• Zasady i tryb egzekucji należności z tytułu opłaty adiacenckiej.
• Ustalanie terminu płatności opłat adiacenckich, naliczanie odsetek za zwłokę oraz problematyka umarzania, odraczania i rozkładania na raty wymagalnej należności z tytułu opłat adiacenckich.
• Zbycie nieruchomości przed ustaleniem opłaty adiacenckiej – zasady ustalenia podmiotu odpowiedzialnego za uiszczenie opłaty.
• Dopuszczalność nakładania opłaty adiacenckiej na spadkobierców właściciela nieruchomości.
• Omówienie zagadnienia naliczania opłat adiacenckich na rzecz współwłaścicieli nieruchomości.
• Wygaśnięcie prawa do naliczenia opłaty adiacenckiej a przedawnienie wymagalnej należności publicznoprawnej stanowiącej naliczoną opłatę – porównanie i omówienie przepisów.
• Czy istnieją negatywne przesłanki wszczęcia postępowania o ustalenie opłat adiacenckich? Czy organ może nie wszczynać postępowania jeżeli stwierdzi, że wartość nieruchomości nie wzrosła /nie mogła wzrosnąć albo wysokość opłaty nie pokryje kosztów postępowania?
4. Dowody w postępowaniu administracyjnym w przedmiocie ustalenia opłat adiacenckich
• Granice oceny operatu szacunkowego. Jakie aspekty operatu może oceniać organ prowadzący postępowanie, a które elementy pozostają poza kontrolą organu.
• Czy można przed wszczęciem postępowania oraz w toku postępowania opierać się na dowodach innych niż operat szacunkowy i na jakich zasadach?
• Nowelizacja przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami dotycząca zasad wyceny nieruchomości na potrzeby ustalenia opłaty adiacenckich oraz oceny prawidłowości sporządzenia operatu szacunkowego – omówienie zmian, oraz praktyki ich stosowania.
5. Opłata adiacencka jako niepodatkowa należność budżetowa – konsekwencje praktyczne naliczania i egzekucji, w szczególności zasady umarzania, odraczania płatności i rozkładania na raty.